Pozbawienie akcjonariusza prawa poboru

W spółkach akcyjnych można spotkać prawo poboru. Jest to uprawnienie dotychczasowych akcjonariuszy polegające na tym, że mają oni pierwszeństwo do objęcia nowych akcji w spółce akcyjnej w stosunku do akcji już posiadanych.

Prawo poboru pozwala utrzymać w spółce akcyjnej dotychczasową strukturę kapitałową.

Jest również możliwe pozbawienie akcjonariusza prawa poboru.

Kiedy to nastąpi?

Więcej na temat prawa poboru możecie przeczytać w tym artykule.

Dowiesz się z niego m.in. komu przysługuje prawo poboru akcji i jak skorzystać z prawa poboru.

Pozbawienie akcjonariusza prawa poboru

Dlaczego spółka akcyjna miałaby pozbawiać akcjonariusza prawa poboru?

Musi przemawiać za tym interes spółki. A kiedy przemawia za tym interes spółki? Kiedy na horyzoncie pojawiają się pieniądze, których nie mogą zaoferować dotychczasowi akcjonariusze.

Interes spółki będzie uzasadniał również pozbawienie akcjonariusza prawa poboru kiedy nowy inwestor będzie mógł zapewnić nowe usługi, świadczenia, umowy, źródła dochodu.

Ewentualnie jeżeli będzie mógł je zagwarantować na lepszych warunkach niż dotychczas, ale tylko jako akcjonariusz.

Zarząd spółki musi przedstawić walnemu zgromadzeniu pisemną opinię uzasadniającą powody pozbawienia akcjonariusza prawa poboru.

Opinia musi być pisemne – nie może być ustna. Obowiązek pisemności gwarantuje, że nic nie umknie i łatwiej udowodnić jej istnienie. Można się też z nią spokojnie zapoznać.

Warunki formalne pozbawienia akcjonariusza prawa poboru

Aby mogło dojść do podjęcia skutecznej uchwały o pozbawieniu akcjonariusza prawa poboru, w spółce musi odbyć się walne zgromadzenie.

Trzeba pamiętać o tym, że pozbawienie akcjonariusza prawa poboru akcji może nastąpić w przypadku, gdy zostało to zapowiedziane w porządku obrad walnego zgromadzenia.

Co to oznacza?

Jeżeli będziecie chcieli pozbawić akcjonariuszy prawa poboru, musicie zwołać walne zgromadzenie i w zawiadomieniu poinformować ich o tym. Akcjonariusze nie mogą być zaskoczeniu taką uchwałą na samym walnym zgromadzeniu.

Jak już wcześniej napisałem, zarząd musi przedstawić walnemu zgromadzeniu pisemną opinię uzasadniającą pozbawienia prawa poboru.

Razem z opinią, zarząd musi przedstawić proponowaną cenę emisyjną akcji bądź sposób jej ustalenia.

Kolejnym wymogiem jest uzyskanie odpowiedniej większości.

Uchwała pozbawiająca akcjonariusza prawa poboru wymaga większości co najmniej 4/5 głosów.

Całkowite lub częściowe pozbawienie prawa poboru

Pozbawienie prawa poboru może być całkowite lub częściowe. Co to oznacza?

Całkowite pozbawienie prawa poboru oznacza, że dotychczasowi akcjonariusze nie mają prawa poboru podczas emisji akcji.

Częściowe pozbawienie prawa poboru polega na tym, że akcjonariusze nie mają prawa nabycia tylko pewnej części akcji w nowej emisji akcji. Ale w jakiejś części mają prawo ich nabycia jako pierwsi np. mają prawo pierwszeństwa do nabycia 30% akcji, które będą dostępne podczas emisji.

Warto również wiedzieć, że nie można pozbawić lub ograniczyć prawa poboru tylko wybranym akcjonariuszom. Nie ma takiej możliwości.

Brak opinii zarządu

Co w przypadku gdy zarząd nie przedstawi walnemu zgromadzeniu opinii uzasadniającej pozbawienia akcjonariuszy prawa poboru?

Jeżeli uchwała o pozbawieniu akcjonariuszy prawa poboru została podjęta, akcjonariuszom będzie przysługiwało roszczenie o stwierdzenie nieważności takiej uchwały. Łatwo będzie udowodnić swoje racje, ponieważ będzie brakować opinii.

Trzeba też wiedzieć, że nie tylko brak opinii daj powody do twierdzenia, że uchwała jest nieważna.

Jeżeli opinia zarządu będzie pobieżna lub nierzetelna, może być to podstawą skutecznego roszczenia o stwierdzenie nieważności takiej uchwały. Akcjonariusze mają prawo dochodzenia swoich praw przed sądem w takiej sytuacji.

Kiedy opinia zarządu jest niepotrzebna?

Oczywiście, może się zdarzyć, że zarząd będzie zwolniony z obowiązku przedstawienia takiej opinii.

Kiedy zarząd nie musi przedstawiać opinii o zasadności pozbawienia akcjonariusza prawa poboru?

Z przepisów wynika kilka takich wyjątków, a mianowicie:

1. 1. uchwała o podwyższeniu kapitału stanowi, że nowe akcje mają być objęte w całości przez instytucję finansową (gwaranta emisji), z obowiązkiem oferowania ich następnie akcjonariuszom celem umożliwienia im wykonania prawa poboru na warunkach określonych w uchwale;
   2. uchwała stanowi, że nowe akcje mają być objęte przez gwaranta emisji w przypadku, gdy akcjonariusze, którym służy prawo poboru, nie obejmą części lub wszystkich oferowanych im akcji.

Jeżeli w uchwale o podwyższeniu kapitału zakładowego wskazano, że akcje będą objęte przez instytucję finansową, która następnie zaoferuje te akcje dotychczasowym akcjonariuszom, nie mamy do czynienia z pozbawieniem prawa poboru.

Dotychczasowi akcjonariusze będą mieli zaproponowane akcje i będą mieli możliwość wykonania prawa poboru.

Również w przypadku gdy akcjonariusze nie obejmą wszystkich akcji, spółka ma prawo zaoferować je gwarantowi emisji, jeżeli wynika to z uchwały.

W takiej sytuacji akcjonariusz wykonuje swoje prawo poboru, ale nie w 100% i pozostałe akcje mogą być objęte przez gwaranta emisji.

Opinia zarządu wtedy jest zbędna, co jest zrozumiałe.

Emisja akcji bez prawa poboru

Emisja akcji bez prawa poboru jest możliwa. Trzeba jedynie spełnić odpowiednie wymogi wynikające z kodeksu spółek handlowych.

W przypadku gdyby któryś z wymogów nie został zachowany, spółka naraża się na zarzut nieważności uchwały.

Akcjonariusze pozbawieni prawa poboru mogą wysunąć roszczenie o stwierdzenie nieważności uchwały.

Podsumowując, jeżeli chcesz pozbawiać akcjonariuszy prawa poboru w spółce akcyjnej, musisz:

1. 1. 1. zwołać walne zgromadzenie akcjonariuszy
      2. w zawiadomieniu o walnym zgromadzeniu trzeba powiadomić akcjonariuszy o planowanym pozbawieniu ich prawa poboru
      3. zarząd musi przedstawić opinię uzasadniającą pozbawienie akcjonariuszy prawa poboru
      4. uchwała musi być podjęta większością 4/5 głosów.

Marcin Kozłowski
Radca prawny

***

Konto bankowe dla spółki akcyjnej w organizacji

Czy ten wpis na blogu jest wart 2000 zł? Możliwe. Jak doczytacie do końca, to się przekonacie.

Jeżeli chcesz założyć spółkę akcyjną musisz stworzyć statut spółki oraz podpisać akt założycielski u notariusza.

Następnie należy złożyć wniosek w systemie PRS do sądu i gotowe. Jak nie popełnisz błędów podczas wypełniania wniosku do sądu, spółka powinna zostać zarejestrowana.

Dopóki spółka nie zostanie zarejestrowana w sądzie KRS, Twoja spółka powinna posługiwać się oznaczeniem „spółka akcyjna w organizacji” [Czytaj dalej]