Umowa z członkiem zarządu w spółce akcyjnej

W spółce akcyjnej może dojść do sytuacji, w której konieczne będzie podpisanie umowy z członkiem zarządu np. umowy o pracę, umowy najmu lub umowy pożyczki. Jak wiecie, spółka akcyjna jest reprezentowana przez zarząd, więc w imieniu spółki umowy są podpisywane przez jej członków. Ale umowa z członkiem zarządu w spółce akcyjnej nie może być podpisana przez członka zarządu w imieniu spółki. Trzeba powołać pełnomocnika lub umowę podpisuje rada nadzorcza.

Zarząd w spółce akcyjnej

Zarząd w spółce akcyjnej prowadzi jej sprawy i reprezentuje spółkę. W praktyce oznacza to, że m.in.:

• • • • podpisuje za spółkę umowy,
      • prowadzi negocjacje,
      • zaciąga zobowiązania,
      • udziela pełnomocnictw radcy prawnemu do reprezentowania spółki w sądzie.

Więcej na temat zarządu w spółce akcyjnej przeczytacie w moim wcześniejszym wpisie o zarządzie.

Umowa z członkiem zarządu w spółce akcyjnej

Tak jak już wyżej napisałem – jeżeli spółka akcyjna ma podpisać umowę z jej członkiem zarządu, nie może za spółkę działać zarząd.

Kto reprezentuje spółkę akcyjną przy podpisaniu umowy z członkiem zarządu?

W takiej sytuacji, spółka akcyjna powołuje specjalnego pełnomocnika (podobnie jak w spółce z o.o.).

Drugim rozwiązaniem, i często szybszym, jest wykorzystanie rady nadzorczej. Radca nadzorcza również może reprezentować spółkę akcyjną podczas zawierania umów z członkiem zarządu.

Wydaje mi się, że nawet reprezentowanie spółki akcyjnej przez radę nadzorczą może być prostsze i szybsze, ponieważ spółka nie musi podejmować uchwały o powołaniu pełnomocnika.

Rada nadzorcza w spółce akcyjnej jest obowiązkowa, więc skorzystanie z niej jest łatwiejsze. W spółce z o.o. rada nadzorcza nie jest obowiązkowa i z reguły powołuje się pełnomocnika.

O tym czym się zajmuje rada nadzorcza w spółce akcyjnej przeczytacie w tym wpisie.

Spór spółki z członkiem zarządu

Pełnomocnik lub rada nadzorcza reprezentują spółkę nie tylko przy zawieraniu umowy z członkiem zarządu.

Może dojść do sytuacji, w której spółka akcyjna jest w konflikcie z członkiem zarządu. Spółka akcyjna może np. spierać się z członkiem zarządu o zaległe wynagrodzenie.

W sytuacji sporu spółki z członkiem zarządu spółkę również reprezentuje powołany pełnomocnik lub rada nadzorcza.

Inne czynności z członkiem zarządu

Możemy sobie wyobrazić, że spółka nie tylko podpisuje umowy lub spiera się z członkiem zarządu. Mogą pojawić się też inne czynności, kiedy potrzebny będzie pełnomocnik lub rada nadzorcza.

W jakich sytuacji będzie potrzebna reprezentacja pełnomocnika lub rady nadzorczej?

• zmiana umowy o pracę/zlecenia z członkiem zarządu,
• rozwiązanie lub wypowiedzenie umowy o pracę,
• składanie oświadczeń woli członkowi zarządu.

W każdej z tych sytuacji spółka akcyjna powinna być reprezentowana przez pełnomocnika lub radę nadzorczą.

W innym przypadku mamy do czynienia z nieważnością czynności.

W jaki sposób rada nadzorcza reprezentuje spółkę akcyjną?

Z przepisu wynika, że rada nadzorcza może reprezentować spółkę akcyjną np. przy podpisaniu umowy z członkiem zarządu spółki akcyjnej.

Ale na czym ta reprezentacja polega?

Czy obojętnie jaki członek rady nadzorczej może podpisać umowę z członkiem zarządu spółki? Czy musi informować o tym innych członków rady nadzorczej.

A może przewodniczący rady nadzorczej jest uprawniony do podpisywania takich umów za radę nadzorczą?

Rada nadzorcza musi kolegialnie podjąć uchwałę o podpisaniu umowy z członkiem zarządu. Z uchwały może wynikać, że do podpisania umowy delegowany jest przewodniczący.

Ewentualnie, wszyscy członkowie rady nadzorczej podpisują się pod umową spółki akcyjnej z członkiem zarządu.

Kiedy umowa z członkiem zarządu w spółce akcyjnej jest nieważna?

Co w sytuacji kiedy umowa z członkiem zarządu w spółce akcyjnej zostanie podpisana przez innego członka zarządu? Lub co gorsza przez niego samego? Przecież inny członek zarządu też może reprezentować spółkę?

W takich sytuacjach czynność (np. podpisana umowa) jest nieważna. Jeżeli np. podpisano umowę o pracę, to jest ona nieważna i nie ma podstawy do wypłaty wynagrodzenia.

Reprezentacja spółki w tych sytuacjach musi być powierzona osobom niezależnym od członków zarządu.

Ale co w sytuacji kiedy umowę o pracę lub pożyczki podpisano i już je wykonano? Czy trzeba podpisywać nowe umowy o pracę z nowymi datami?

Nie ma takie potrzeby, żeby ponownie zawierać te umowy. Jednak nie można tego zostawić i trzeba to naprawić (konwalidować).

W jaki sposób można naprawić wadliwą czynność?

Uprawniony podmiot, czyli pełnomocnik lub rada nadzorcza, musi potwierdzić tę czynność np. potwierdzić, że umowa o pracę została zawarta.

Czy w jednoosobowej spółce akcyjnej trzeba powołać pełnomocnika?

Spółka akcyjna może być również jednoosobowa.

Czy w takiej sytuacji jedyny akcjonariusz i zarazem jedyny członek zarządu musi powołać pełnomocnika lub wykorzystać radę nadzorczą do podpisania ze sobą umowy?

Jednoosobowa spółka akcyjna nie powołuje pełnomocnika i nie jest reprezentowana przez radę nadzorczą, jeżeli umowa jest zawierana z jedynym członkiem zarządu.

Czynność prawna między jednoosobowym akcjonariuszem (będącym jednocześnie jedynym członkiem zarządu) a reprezentowaną przez niego spółką wymaga formy aktu notarialnego. A więc akcjonariusz musi udać się do notariusza.

Co więcej! O każdorazowym dokonaniu takiej czynności prawnej notariusz zawiadamia sąd rejestrowy za pośrednictwem systemu teleinformatycznego.

Ale pamiętajcie! Jeżeli zarząd w jednoosobowej spółce akcyjnej będzie wieloosobowej, wtedy powołuje się pełnomocnika lub korzysta z rady nadzorczej. Notariusz jest potrzebny tylko w przypadku jednoosobowej spółki akcyjnej, w której zarządzie jest tylko jedna osoba (akcjonariusz).

Marcin Kozłowski
Radca prawny

***

Kto nie może być członkiem zarządu?

Zakładałem kiedyś spółkę klientowi. Miał być w zarządzie. Wszystko poszło szybko i sprawnie. Ale po dwóch miesiącach zadzwonił i powiedział, że sąd wykreślił go z zarządu, bo był karany. Tego mi nie powiedział. W przepisach jest sprecyzowane kto nie może być członkiem zarządu.

Jest katalog przestępstw, które uniemożliwiają pełnienie funkcji członka zarządu w spółce akcyjnej.[Czytaj dalej]