W poprzednim artykule wyjaśniłem czym jest wiążące polecenie, które pojawi się w związku z nowelizacją kodeksu spółek handlowych (tzw. prawo holdingowe). Wykonywanie określonych czynności w spółkach kapitałowych może powodować powstanie odpowiedzialności za ich wykonanie. Odpowiedzialność za wykonanie wiążącego polecenia również została uregulowana w nowelizacji.
Jak już pewnie wiesz, spółkami kapitałowymi są spółka akcyjna, spółka z o.o. i prosta spółka akcyjna. Tylko tych spółek dotyczy nowelizacja.
Odpowiedzialność za wykonanie wiążącego polecenia może dotyczyć kilku podmiotów. Możemy mówić o odpowiedzialności spółki dominującej wobec:
-
-
-
- spółki zależnej
- akcjonariuszy lub wspólników spółki zależnej
- wierzycieli spółki zależnej
-
-
O każdej z tych odpowiedzialności przeczytasz w tym artykule.
Czym jest wiążące polecenie?
Szczegółowo wyjaśniłem już co to jest wiążące polecenie w ostatnim wpisie.
Tylko spółka dominująca będzie mogła wydać wiążące polecenie spółce zależnej. Obie te spółki będą musiały należeć do tzw. grupy spółek, której przyświeca wspólny interes.
Jakie masz pytania dotyczące spółek?
Myślisz o przekształceniu?
Jeżeli myślisz o przekształceniu się w spółkę kapitałową (w tym akcyjną), możesz pobrać darmowego e-booka na moim blogu – przekształcenie przedsiębiorcy w spółkę akcyjną
Potrzebujesz indywidualnej konsultacji?
Zastanawiasz się od czego zacząć? Jakie masz możliwości dzięki spółce?
Możesz umówić się ze mną na indywidualną konsultację prawną:
- zadzwoń do mnie 531 374 466
- lub napisz maila m.kozlowski@ewslegal.pl
Odpowiem na niej na Twoje pytania i pomogę podjąć odpowiednią decyzję.
Odpowiedzialność za wykonanie wiążącego polecenia
Jak już wspomniałem, odpowiedzialność za wykonanie wiążącego polecenia została uregulowana w przepisach, które zaczną obowiązywać dopiero w październiku 2022 r.
Wyobraźmy sobie sytuację, że członek zarządu dostaje polecenie od osoby spoza spółki, aby podpisał umowę, w której zobowiąże spółkę do zapłacenia określonej kwoty. Jeżeli transakcja nie wypali, odpowiedzialność ponosi spółka, ewentualnie ten członek zarządu, który podpisywał umowę (oczywiście w wielkim uproszczeniu).
Osoba trzecia, która „kazała” podpisać tę umowę nie będzie za nic odpowiedzialna.
W obecnych przepisach, nawet nie wolno wydawać poleceń innym spółkom. Oczywiście, jest wiele grup kapitałowych ze spółkami celowymi, w których w zarządach zasiadają osoby wykonujące tylko polecenia zarządów spółek matek, ale teoretycznie członkowie zarządu powinni być samodzielni.
Przepisy jedno, a życie to co innego 😉
W ramach grupy spółek unormowano tę sytuację i pojawiło się wiążące polecenie.
Kto ponosi odpowiedzialność za wykonanie wiążącego polecenia?
Jeżeli spółka dominująca wyda wiążące polecenia spółce zależnej, odpowiedzialność za powstałą szkodę w związku z jego wykonaniem poniesie spółka dominująca, a nie spółka zależna.
Nowe przepisy jasno będą stanowić, że członek zarządu, rady nadzorczej, komisji rewizyjnej oraz likwidator spółki zależnej nie ponosi odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną wykonaniem wiążącego polecenia.
Podobnie te same osoby w spółce dominującej, jeżeli działały w interesie grupy spółek.
A więc wskazane osoby będą mogły spać spokojnie.
W takim razie kto poniesie odpowiedzialność?
Odpowiedź jest prosta – spółka dominująca.
Jeżeli nadal myślisz, że skoro posiadasz akcje lub udziały spółki, to znaczy, że należy Cię utożsamiać ze spółką – mylisz się. Spółka to nie Ty. Jedną z zalet spółki akcyjnej jest ograniczona odpowiedzialność, o której pisałem wcześniej.
Odpowiedzialność wobec spółki zależnej
W wiążącym poleceniu powinny znaleźć się określone elementy. Jednym z nich jest spodziewana szkoda spółki zależnej oraz przewidywany sposób i termin naprawienia spółce zależnej szkody poniesionej w wyniku wykonania wiążącego polecenia.
A więc już na etapie wydawania wiążącego polecenia należy określić czy w wyniku jego wykonania powstanie szkoda w spółce zależnej.
Spółka dominująca odpowiada wobec spółki zależnej za szkodę, która została wyrządzona wykonaniem wiążącego polecenia i która nie została naprawiona w terminie wskazanym w wiążącym poleceniu, chyba że nie ponosi winy.
Spółka dominująca jest zobowiązana do naprawienia szkody, która powstała w spółce zależnej w wyniku wykonania wiążącego polecenia. Ma na to określony termin, który sama ustala w wiążącym poleceniu.
Jeżeli tego nie zrobi, spółka zależna może wytoczyć powództwo przeciwko spółce dominującej. Gdyby jednak spółka zależna tego nie zrobiła, będą mogli to zrobić akcjonariusze (wspólnicy) spółki zależnej.
Za szkodę wyrządzoną jednoosobowej spółce zależnej spółka dominująca odpowiada, tylko jeżeli wykonanie wiążącego polecenia doprowadziło do niewypłacalności tej jednoosobowej spółki.
Odpowiedzialność wobec akcjonariuszy spółki zależnej
Jeżeli w wyniku wykonania wiążącego polecenia dojdzie do obniżenia wartości przysługujących akcji akcjonariuszowi, odpowiedzialność za to ponosi spółka dominująca.
Aby móc pociągnąć do odpowiedzialności spółkę dominującą musiałaby ona na dzień wydania wiążącego polecenia spółce zależnej dysponować, bezpośrednio lub pośrednio, większością głosów umożliwiającą podjęcie uchwały o uczestnictwie w grupie spółek oraz o zmianie umowy albo statutu tej spółki zależnej.
Większość głosów w tym przypadku to min. 75% kapitału zakładowego spółki zależnej.
Roszczenie przedawnia się z upływem trzech lat od momentu dowiedzenia się o szkodzie. Jednak w każdym przypadku, roszczenie przedawnia się po pięciu latach od dnia wystąpienia zdarzenia powodującego szkodę.
Odpowiedzialność wobec wierzycieli spółki zależnej
Ostatnim rodzajem odpowiedzialności jest odpowiedzialność wobec wierzycieli spółki zależnej.
Będziemy mieli z nią do czynienia, jeżeli egzekucja przeciwko spółce zależnej uczestniczącej w grupie spółek okaże się bezskuteczna.
W takie sytuacji, spółka dominująca będzie odpowiadać za szkodę wyrządzoną wierzycielowi spółki zależnej. Będzie mogła uwolnić się od odpowiedzialności, jeżeli nie będzie ponosić winy lub szkoda nie powstała w następstwie wykonania przez spółkę zależną wiążącego polecenia.
Wprowadzono również domniemanie wysokości szkody. Szkoda wyniesie tyle ile niezaspokojone wierzytelności wierzyciela spółki zależnej.
Podsumowanie
Ograniczenie odpowiedzialności spółki zależnej za wykonanie wiążącego polecenia jest bardzo dobrym rozwiązaniem.
Nie byłoby słuszne obciążanie spółki zależnej za wykonywanie poleceń otrzymanych od spółki dominującej. Oczywiście, zakładamy, że spółka dominująca nie będzie wydawać poleceń, które doprowadzą do szkody. To jest jednak biznes i występują różne czynniki ludzkie i wszystko może się zdarzyć.
Marcin Kozłowski
radca prawny
***
Porównanie prostej spółki akcyjnej
Niedawno zaczęły obowiązywać przepisy o Prostej Spółce Akcyjnej. Pomimo podobnej nazwy, nie należy jej utożsamiać ze spółką akcyjną.
Prosta Spółka Akcyjna (PSA) jest odpowiedzią na potrzeby rynku (albo próbą odpowiedzi, jak kto woli). Na pewno warto się jej przyjrzeć, dlatego przygotowałem krótkie porównanie prostej spółki akcyjnej ze spółką akcyjną.[Czytaj dalej]
{ 0 komentarze… dodaj teraz swój }